Obecnie w ogólnodostępnych szkołach i placówkach, coraz częściej spotykamy dziecko/ucznia z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Uczniowie ci potrzebują stworzenia specjalnej przestrzeni edukacyjnej, w tym dostosowania form i metod pracy do ich potrzeb i możliwości.
Podczas pracy z uczniem z lekką niepełnosprawnością intelektualną, a także podczas tworzenia dokumentacji, zwróćmy uwagę na takie aspekty jak:
- Zapewnienie dziecku komfortu psychicznego oraz poczucia bezpieczeństwa
- Nawiązanie pozytywnego kontaktu emocjonalnego nauczyciel – dziecko
- Dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb i możliwości danego ucznia
- Realizacja wspólnych z resztą klasy treści z zakresu programu nauczania, przy równoczesnym różnicowaniu: tempa, organizacji klasy, dostosowanie pomocy dydaktycznych, metod, form pracy
- Stawianie na wizualizację, różnorodne formy przekazu
- Dostosowane sposoby sprawdzania wiedzy i umiejętności
- Dostosowanie do indywidualnych potrzeb: kart, sprawdzianów, materiałów edukacyjnych bądź ćwiczeń
- Tworzenie sytuacji edukacyjnych i wykorzystywanie sytuacji życiowych w celu rozwinięcia samodzielności oraz komunikacji, przygotowania do pełnienia ról społecznych
- Doskonalenie kulturalnego zachowywania się
- Nauka zachowań społecznie akceptowanych
- Budowanie pozytywnej samooceny wraz z wiarą we własne możliwości
- Utrwalanie orientacji dotyczącej schematu własnego ciała
- Stymulacja sprawności grafomotorycznej oraz motorycznej i manualnej
- Usprawnianie i kompensowanie funkcji u dziecka zaburzonych, wspomaganie jego uzdolnień i zainteresowań
- Stymulacja funkcji poznawczych
- Formułowanie krótkich i prostych poleceń
- Dostosowanie czasu do tempa pracy
- Nagradzanie wysiłku włożonego w wykonanie zadania
- Wykorzystywanie TIK w niwelowaniu dysfunkcji i poszukiwaniu informacji
- Instrukcje obrazkowe i słowne
- Dzielenie materiału na mniejsze partie
- Zagadnienia oparte o treści, które pozostają w kręgu zainteresowań ucznia
- Praca metodami aktywizującymi
- Bazowanie na mocnych stronach ucznia
- Umożliwienie korzystania z różnorodnych pomocy (plakaty, plansze, kalkulator)
- Wykorzystywanie umownych znaków porządkujących pracę na lekcji (kolorowe karteczki, pisaki, symbole)
- Włączanie ucznia do aktywności na terenie szkoły/placówki (zwłaszcza takich, gdzie może osiągnąć sukces) – pełnienie dyżurów, prac porządkowych, prac ogrodniczych itp.
Natomiast podczas diagnozy, powinniśmy zwrócić uwagę na: zakres wiedzy, umiejętności, postaw, uzdolnień, zainteresowań, funkcjonowania poznawczego, problemów społecznych, sposobów uczenia się, stanu emocjonalnego, relacji z rówieśnikami, potrzeb w zakresie środków dydaktycznych czy też sprzętu edukacyjnego. Diagnozę przeprowadzić możemy za pomocą m.in.: obserwacji, rozmowy, ankiety, analizy wytworów ucznia, analizy badań, tekstów diagnostycznych.
Pamiętajmy, że swoistą diagnozę ucznia z niepełnosprawnością intelektualną tak naprawdę przeprowadzamy każdego dnia: obserwując go na zajęciach, analizując jego prace plastyczne, sposób zachowania w grupie oraz na zajęciach indywidualnych, podczas kontaktu z rówieśnikami oraz nauczycielami, podczas czasu swobodnego. Pamiętajmy, że orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego jest dokumentem, który ma nas ukierunkować na pracę z danym uczniem, ale nie zawiera opisu wszystkich możliwości psychofizycznych danego dziecka. To my, w codziennej pracy, powinniśmy je dostrzec i wykorzystywać każdego dnia, aby jak najlepiej usprawnić funkcjonowanie dziecka/ucznia.
Artykuł Uczniowie z lekką niepełnosprawnością intelektualną – wskazówki do pracy opracowała: Edyta Zając, pedagog specjalny, oligofrenopedagog
Bibliografia:
- Teczka Pedagoga Specjalnego, Specjalni.pl, J. Majkowska, Z. Czechowska
- Wskazania do pracy z uczniem z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim, J. Rafał – Łuniewska
- Poznanie ucznia szkoły specjalnej, J. Głodkowska
- Jutro możemy być szczęśliwi – jakość życia dzieci i dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie w Polsce, http://www.bardziejkochani.pl